HAVA YOLU İLE ULAŞIMDA TAŞIYICININ BAGAJ SORUMLULUĞU VE TAZMİNAT

Hava yolu ulaşım aracı, günümüzde sıklıkla tercih edilmektedir. Yolcunun gitmek istediği yere eşyalarının hasara uğramadan varmak istemesi, en doğal hakkıdır. Havayolu ile yaptığımız seyahatlerde sıklıkla karşılaştığımız sorunlardan bazıları bagajımızın hasarlı olarak teslimi, geç teslim edilmesi veya hiç teslim edilmemesidir.

Ulusal ve uluslararası belgeler ile yolcu hakları düzenlenmiştir. Bu makalemizde, yolcuların bagajları ile ilgili sorun yaşaması durumunda başvuru usulleri, taşıyıcının bagaj sorumluluğu ve yolcu olarak tazminata ilişkin haklarımız değerlendirilecektir.

UYGULANACAK MEVZUAT

İç hatlar (ulusal) havayolu taşımacılığında uygulanacak mevzuat ile dış hatlar (uluslararası) havayolu taşımacılığına uygulanacak kurallar birbirinden farklıdır. İç hat taşımasında uygulanacak mevzuat; 2920 SY. Türk Sivil Havacılık Kanunudur (TSHK). Dış hat taşımacılığında ise Varşova Konvansiyonu ve Montreal Konvansiyonu birlikte uygulanmaktadır. Ayrıca, TSHK m. 106 gereği; yurt içinde yapılan taşımalarda, bu kanunda hüküm bulunmaması halinde yine konvansiyon hükümleri uygulanacaktır.

Örnek vermek gerekirse ; İzmir’den Ankara’ya yapılan bir seferde TSHK hükümleri uygulama alanı bulurken, İstanbul’dan Amerika’ya yapılacak bir seferde ise Varşova Konvansiyonu ve Montreal Konvansiyonu birlikte uygulanacaktır.

BAGAJ KAVRAMI VE TAŞIMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Bagaj , yolcunun beraberinde getirdiği ve onunla birlikte taşınan kişisel eşyası olarak tanımlanabilir.

Taşıyıcının, bagajı teslim aldığı andan yolcuya teslim ettiği ana kadar yani hakimiyetinde bulunduğu süre boyunca bakım ve gözetim yükümlülüğü bulunmaktadır. (TSHK m.121 f.2) Taşıyıcının bu yükümlülüğü, taşıma sözleşmesi gereği akdi bir yükümlülüktür. Taşıyıcı, ücrete tabi olsun veya olmasın aldığı bagajların kaybı ve uğradığı hasarlardan sorumludur. Bagaja özen gösterme yükümlülüğü, taşıyıcının teslim borcunu yerine getirmemesi halinde yani bagajın kaybolmasını da kapsamaktadır.

Taşıyıcının bagaja bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlalinden sorumluluğu iç hukukta TSHK m.121’de; “Tescil ettirilmiş bagaj veya yükün kaybı veya zarara uğraması halinde, zarara sebebiyet veren olay, havayolu ile taşıma sırasında meydana gelmiş ise zarardan taşıyıcı sorumludur.” düzenlenmiştir.

SORUMLULUK VE ŞARTLAR

Bagajın kaybolması veya zarara uğraması halinde sorumluluk, taşıyıcı üzerinde doğmaktadır. Ancak bu sorumluluğun doğabilmesi için zarar, zarara sebebiyet veren eylem ve kusur arasında illiyet bağı bulunması gerekir.

Zarar, bagajın kaybolması veya zarara uğraması şeklinde gerçekleşebilir. Bagajın kaybolması halinde, bagajın kendisi ve içerisinde yer alan kişisel eşyalar açısından zarar doğmakta iken zarara uğrama halinde bagajın taşındığı valizin kırılması veya içerisinde bulunan eşyaların ıslanması şeklinde zarar doğmaktadır.

Zarara neden olan olay, bagajın teslimi ile taşıma sırasında ve taşıyıcıya teslim edilinceye kadar olan sürede meydana gelmiş olmalıdır. Kusur, taşıyıcının objektif özen yükümlülüğüne dayanmaktadır. Taşıyıcının kural olarak sorumlu olduğu, ancak zararı önlemek için tüm tedbirleri aldığı veya bu tedbirleri alam imkanının olmadığının ispatı halinde taşıyıcı, sorumluluktan kurtulabilecektir.

BAGAJIN KAYBOLMASI VEYA ZARARA UĞRAMASI HALİNDE YAPMAMIZ GEREKENLER

Yolcunun ilk aşamada ne yapması gerektiği TSHK m. 128’de düzenlenmiştir;

Yasaya göre; bagajın veya içindeki eşyaların hasarlı olarak teslimi halinde eğer ilk bakışta anlaşılabilecek bir hasar söz konusu ise derhal, sonradan anlaşıldı ise teslim alınmasından itibaren 7 gün içerisinde taşıyıcı firmaya yazılı olarak bu durum bildirilmelidir. Bagajın kaybı halinde ise; dağıtımdan itibaren 21 gün içerisinde taşıyıcıya yazılı olarak bildirilmesi gerekmektedir. Yolcu bu sürelere uymaması halinde taşıyıcı aleyhine dava açamayacaktır.

Bagajın kaybolduğunun bildirilmesi veya iniş sonrasında teslim edilmemesi halinde Kayıp ve Bulunan Eşya Bürosuna ivedilikle başvurulması,
Bagajın kaybolduğuna ilişkin tutanak tutulması,

Gerekli belge ve formların doldurulması,
Bagajın kaybı veya zararına ilişkin taşıyıcıya ek olarak bildirimde bulunulması,

Yolcu kişinin bagajı ve içerisindeki materyallere ilişkin zarar giderilmez ise bagajın kaybolduğu tarihten itibaren 2 yıl içerisinde dava açarak tazminat talep edilebilecektir.

MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT HUSUSLARI

Bagajın kaybı veya hasar görmesi durumunda yolcu maddi zarara uğrayabileceği gibi manevi zarara da uğrayabilmektedir. Manevi zarar; kişinin, kişilik değerlerine yapılan haksız saldırı neticesinde uğradığı zarardır. Hem TSHK hem de Konvansiyon hükümleri, taşıyıcının, yolcunun uğradığı zararlardan sorumlu olduğunu belirtmiş ancak, zararın maddi veya manevi olması yönünde bir ayrıma gitmemiştir.

Çantanızla ilgili aleyhe bir durumun tespiti halinde, havayolu şirketi, amortismana ve azami sorumluluk limitlerine tabi olarak zararınızı tazmin etmekle sorumludur .Hava yollarının ayrıca kaybolan çantanın taşınması için hava yoluna ödediğiniz ücretleri de iade etmesi gerekir. Hava yolları kaybolan çantalardaki değerli eşyalar için makbuz veya başka bir kanıt talep edebilir.

Yargıtay, Borçlar Kanunu m. 58 gereği manevi tazminata hükmedilebileceğini belirtmiştir. Manevi zarar talebinin değerlendirmesi somut olayın özelliği dikkate alınarak yapılmaktadır. Bu doğrultuda; yolcunun bedensel ve ruhsal bütünlüğü ile kişinin adı, onuru, sır alanı, mesleki itibarı gibi kişilik haklarının vazgeçilmez unsurları da korunmuş olacaktır.

Tüm bu süreçlerin yönetimi ve tazminat başvurunuz hakkında tarafımızca hukuki hizmet verilmekte olup, ofisimizle irtibata geçebilirsiniz.

HAVAYOLU ŞİRKETİNİN YOLCU BAGAJINI GEÇ TESLİM ETMESİ, MANEVİ TAZMİNAT DAVASI

Havayolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmesi Kapsamında Bagajın Geç Teslim Edilmesi Nedeniyle Davacı Yararına Manevi Tazminat Koşullarının Gerçekleşip Gerçekleşmediğinin Tespiti – Davacının Tatili Boyunca Yaşadığı Çöküntünün Elem ve Izdıraba Dönüştüğünün ve Davacının Kişilik Haklarını Zedelenmesi Nedeniyle TBK Md. 58 Hükmünde Belirtilen Manevi Tazminat Koşullarının Gerçekleştiğinin Kabulü Gerektiği

T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU
E. 2017/11-138 K. 2020/844 T. 4.11.2020

MANEVİ TAZMİNAT DAVASI ( Havayolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmesi Kapsamında Bagajın Geç Teslim Edilmesi Nedeniyle Davacı Yararına Manevi Tazminat Koşullarının Gerçekleşip Gerçekleşmediğinin Tespiti – Davacının Tatili Boyunca Yaşadığı Çöküntünün Elem ve Izdıraba Dönüştüğünün ve Davacının Kişilik Haklarını Zedelenmesi Nedeniyle TBK Md. 58 Hükmünde Belirtilen Manevi Tazminat Koşullarının Gerçekleştiğinin Kabulü Gerektiği )

KİŞİLİK HAKKININ ZEDELENMESİ ( Davacının Dinlenme Eğlenme ve Tatil Amacıyla Gittiği Yerde İlk Günden İtibaren Üzerindeki Elbiseyle Kaldığı ve Otelin Etkinliklerine Katılamadığı Ayrıca Bagajın Teslim Edilmemesi ve Ne Zaman Teslim Edileceğinin Belirsizliği Nedeniyle Eş ve Çocuklarıyla Huzurlu Vakit Geçiremediği Bagajının Hemen Gönderileceğinin Belirtilmesine Rağmen Üç Gün Sonra Davacının Havaalanına Çağrılarak Gece Saat 03.00’te Teslim Edildiği – Davacının Huzur İçinde Tatil Yapmaktan Çok Bagajına Ulaşabilme Çabasıyla ve Giderek Artan Stres İçinde Tatilinin Yarısının Geçtiği )

TATİL AMACIYLA GİDİLEN SEYAHATİN STRES İÇİNDE GEÇMESİ ( Havayolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat İstemi – Davacı ve Eşinin Bilgisayar ve Kişisel Eşyalarının Bulunduğu Bagajın Varış Yerinde Kendisine Teslim Edilmediği/Bagajın Üç Gün Sonra Davacı Havaalanına Çağrılarak Gece Saat 03.00’te Teslim Edildiği ve Bu Süre Zarfında Davacının Davalı Şirkete Ulaşıp Bagajının Akıbetini Öğrenmek İçin Tatilinin Önemli Bir Kısmında Emek ve Mesai Harcadığı )

TAZMİNATIN BELİRLENMESİ ( Kişilik Hakları Hukuka Aykırı Olarak Saldırıya Uğrayan Kimse Manevi Tazminata Hükmedilmesini İsteyebilirse de Hakimin Özel Halleri Göz Önünde Tutarak Manevi Zarar Adı ile Hak Sahibine Verilmesine Karar Vereceği Para Tutarının Adalete Uygun Olması Gerektiği – Manevi Tazminatın Miktarının Tayininde Eylem ve Olayın Özelliği Yanında Tarafların Kusur Oranı Sıfatı İşgal Ettikleri Makam ve Diğer Sosyal ve Ekonomik Durumlarının da Gözetileceği )

4721/m.24
6098/m.58,114

ÖZET : Dava, tazminat istemine ilişkindir. Uyuşmazlık, havayolu ile yolcu taşıma sözleşmesi kapsamında bagajın geç teslim edilmesi nedeniyle davacı yararına manevi tazminat koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği noktasında toplanmaktadır.

Davacının dinlenme, eğlenme ve tatil amacıyla gittiği Alanya’da ilk günden itibaren üzerindeki elbiseyle kaldığı ve otelin etkinliklerine katılamadığı, ayrıca bagajın teslim edilmemesi ve ne zaman teslim edileceğinin belirsizliği nedeniyle eş ve çocuklarıyla huzurlu vakit geçiremediği, bagajının hemen gönderileceğinin belirtilmesine rağmen üç gün sonra davacının havaalanına çağrılarak gece saat 03.00’te teslim edildiği, davacının bagajını teslim almak için gece vakti Alanya’dan Antalya’ya gitmek zorunda kaldığı, tüm bu hususlar nedeniyle davacının huzur içinde tatil yapmaktan çok bagajına ulaşabilme çabasıyla ve giderek artan stres içinde tatilinin yarısının geçtiği açıktır. Bu tür gezilerden beklenen amaç da dikkate alındığında davacının tatili boyunca yaşadığı çöküntünün elem ve ızdıraba dönüştüğünün ve davacının kişilik haklarını zedelenmesi nedeniyle TBK’nin 58. maddesinde belirtilen manevi tazminat koşullarının gerçekleştiğinin kabulü gerekmektedir.

Davalının eyleminin davacının kişilik haklarını zedelediğini ve TBK’nin 58. maddesinde belirtilen manevi tazminat koşullarının gerçekleştiğini kabul eden ve 2.500,00TL manevi tazminatı hakkaniyete uygun gören direnme kararı yerindedir. (karararama.yargitay.gov.tr)